जानेवारी ते एप्रिल 2024 पर्यंत, Cyber Crime कृत्यांमुळे भारतीय नागरिकांचे 1,750 कोटी रुपयांहून अधिक नुकसान झाले. हा आकडा गृह मंत्रालयाद्वारे संचालित National Cyber Crime Reporting पोर्टलवर दाखल केलेल्या 7,40,000 हून अधिक तक्रारींमधून आला आहे.
इकॉनॉमिक टाइम्सच्या तपशीलवार माहिती नुसार Indian Cyber Crime Coordination Center (I4C) ने मे 2024 मध्ये नोंदवले की दररोज सरासरी 7,000 सायबर गुन्ह्यांच्या तक्रारी नोंदवल्या जातात. हे 2021 ते 2023 या कालावधीच्या तुलनेत 113.7 टक्क्यांनी तीव्र वाढ आणि 2022 ते 2023 पर्यंत 60.9 टक्के वाढ दर्शवते.
यातील 85 टक्के तक्रारी आर्थिक ऑनलाइन फसवणुकीशी संबंधित होत्या.
गृह मंत्रालयाने स्थापन केलेली I4C, सायबर गुन्ह्यांचा सामना करण्यासाठी कायद्याची अंमलबजावणी करणाऱ्या एजन्सींना एक फ्रेमवर्क प्रदान करते. 2019 ते 2024 पर्यंत नोंदवलेल्या प्रकरणांची संख्या खालील प्रमाणे नाटकीयरित्या वाढली आहे
वर्ष | तक्रारी |
---|---|
2019 | 26,049 |
2020 | 2,57,777 |
2021 | 4,52,414 |
2022 | 9,66,790 |
2023 | 15,56,218 |
2024 | 7,40,957 (मागील चार महिन्यात) |
सामान्य घोटाळ्यांमध्ये ऑनलाइन गुंतवणूक फसवणूक, फसव्या गेमिंग ॲप्स, अल्गोरिदम मैनीपुलेशन, बेकायदेशीर कर्ज देणारे ॲप्स, सेक्सटोर्शन आणि OTP घोटाळे यांचा समावेश होतो. 2023 मध्ये, I4C ने गुंतवणूक फसवणुकीच्या 100,000 पेक्षा जास्त घटना नोंदवल्या. 2024 च्या पहिल्या चार महिन्यांत 4,599 प्रकरणांमध्ये डिजिटल फसवणूकीमुळे 120 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले. एकट्या ट्रेडिंग घोटाळ्यांमध्ये 20,043 प्रकरणे होती, ज्यामुळे 1,420 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले.
I4C च्या डेटावरून असे दिसून आले आहे की गुंतवणूक घोटाळ्यांमुळे 62,687 तक्रारींमधून 222 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले, तर डेटिंग ॲप घोटाळ्यांमुळे 1,725 तक्रारींमधून 13.23 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले. एकंदरीत, सायबर गुन्हेगारांनी जानेवारी ते एप्रिल 2024 पर्यंत भारतीयांचे एकूण 176 कोटी रुपयांचे आर्थिक नुकसान केले आहे.
I4C सायबर गुन्हेगारांद्वारे खेचर खाती आणि दूरसंचार पायाभूत सुविधांच्या गैरवापराचा सामना करण्यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया आणि फिनटेक कंपन्यांसारख्या नियामक संस्थांसोबत काम करत आहे. याव्यतिरिक्त, ते स्काईप खाती, Google आणि मेटा जाहिराती, एसएमएस हेडर्स, सिम कार्ड आणि बँक खाती अवरोधित करणे यासह सायबर क्राईम ऑपरेशन्सचे सक्रियपणे निरीक्षण आणि व्यत्यय आणत आहे.