सायबर क्राइम आणि ऑनलाइन फसवणुकीचा सामना करण्यासाठी देशभरात व्यापक प्रयत्न सुरू असताना, टेलिकॉम ऑपरेटर्स एकाच वेळी सुमारे 1.8 दशलक्ष मोबाइल कनेक्शन खंडित करणार आहेत. द इकॉनॉमिक टाईम्स (ET) च्या अहवालानुसार, मोबाईल कनेक्शनच्या गैरवापराच्या कायद्याची अंमलबजावणी करणाऱ्या एजन्सींनी केलेल्या विस्तृत तपासणीनंतर ही महत्त्वपूर्ण कारवाई करण्यात आली आहे.
तपासात मोबाईल कनेक्शनचा मोठ्या प्रमाणावर गैरवापर झाल्याचे उघड झाले आहे, ज्यामध्ये अनेकदा हजारो सिम कार्ड वापरून सिंगल हँडसेटचा समावेश आहे. एका अधिकाऱ्याने ईटीला सांगितले की, “आमच्या तपासादरम्यान, आम्हाला आढळले की असंख्य मोबाइल कनेक्शन्स सिंगल हँडसेटशी जोडलेले आहेत.
9 मे रोजी, दूरसंचार विभागाने (DoT) दूरसंचार कंपन्यांना 28,220 मोबाइल हँडसेट डिस्कनेक्ट करण्याचे निर्देश जारी केले आणि या उपकरणांशी संबंधित 2 दशलक्ष मोबाइल कनेक्शनची पुन्हा पडताळणी केली. याबद्दल अधिक माहिती करिता खालील दिलेल्या लिंक वॉर क्लिक करा.
“आम्हाला आढळून आले की यापैकी फक्त 10 टक्के कनेक्शन्स पुनर्पडताळणी उत्तीर्ण होतात, बाकीचे डिस्कनेक्ट केले जातात,” अधिकाऱ्याने स्पष्ट केले. “टेलकोसने कनेक्शनची पुन्हा पडताळणी पूर्ण केल्यानंतर ही प्रक्रिया १५ दिवसांत पूर्ण केली जाईल.”
मोबाईल फोन-संबंधित सायबर गुन्ह्यांच्या वाढीला प्रतिसाद म्हणून हा उपक्रम हाती घेण्यात आला आहे. नॅशनल सायबर क्राईम रिपोर्टिंग पोर्टल (NCRP) नुसार, डिजिटल आर्थिक फसवणुकीच्या बळींना 2023 मध्ये 10,319 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले. अर्थविषयक संसदीय स्थायी समितीने अहवाल दिला की त्याच वर्षी 694,000 हून अधिक तक्रारी दाखल झाल्या.
अधिकाऱ्यांनी नमूद केले की फसवणूक करणारे अनेकदा वेगवेगळ्या दूरसंचार मंडळांमधील सिमकार्ड वापरतात आणि कायद्याची अंमलबजावणी आणि दूरसंचार कंपन्यांकडून शोध टाळण्यासाठी वारंवार सिम आणि हँडसेटचे संयोजन बदलतात. “उदाहरणार्थ, दिल्ली एनसीआरमध्ये ओडिशा किंवा आसाम सर्कलमधील सिम कार्ड वापरले जाऊ शकते. ओळख टाळण्यासाठी, फसवणूक करणारे काही कॉल करतात आणि नंतर सिम स्विच करतात,” दुसऱ्या अधिकाऱ्याने नमूद केले.
आधीच्या क्रॅकडाऊनमध्ये, दूरसंचार ऑपरेटर्सनी सायबर गुन्ह्यांमध्ये सहभागी झाल्यामुळे गेल्या वर्षी सुमारे 200,000 सिम कार्डे डिस्कनेक्ट केली. या व्यतिरिक्त, हरियाणातील मेवात सारख्या प्रदेशात केलेल्या तपासणीमुळे 37,000 हून अधिक सिमकार्डचे कनेक्शन तोडण्यात आले.
एक समन्वित प्रयत्न
सरकार आग्रही आहे की दूरसंचार कंपन्यांनी सिम कार्डच्या संशयास्पद वापराच्या पद्धती ओळखण्यासाठी अधिक सतर्क राहणे आवश्यक आहे, विशेषत: त्यांच्या वर्तुळाबाहेर खरेदी केलेल्या. अधिकाऱ्याने स्पष्ट केले की, “टेल्कोस त्यांच्या रोमिंग डिटेक्शन सिस्टमद्वारे वापरकर्ता वेगळ्या वर्तुळात गेल्यावर ओळखू शकतो.
दूरसंचार कंपन्या हजारो सिमकार्डसह एकाच हँडसेटचा वापर केल्याची उदाहरणे ओळखण्यास सक्षम आहेत. “टेलिकॉम ऑपरेटर्सचे सक्रिय उपाय ऑनलाइन फसवणुकीविरूद्धच्या लढ्यात लक्षणीय मदत करू शकतात,” अधिका-याने जोडले.
युनिफाइड लायसन्स फ्रेमवर्क अंतर्गत, टेलिकॉम ऑपरेटरना त्यांच्या नेटवर्कमध्ये फसवणूक व्यवस्थापन आणि प्रतिबंध प्रणाली लागू करणे आणि कोणत्याही संशयास्पद सदस्यांची तक्रार करणे आवश्यक आहे. त्यांनी आउटगोइंग कॉल्ससाठी कॉल तपशील रेकॉर्डचे विश्लेषण करणे देखील आवश्यक आहे, विशेषत: अशा प्रकरणांमध्ये जेथे सदस्य दिवस आणि रात्री विविध नंबरवर असंख्य कॉल करतात.
