समकालीन आंतरराष्ट्रीय विवादांमध्ये, सायबर हल्ले महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
इस्रायलच्या आवश्यक पायाभूत सुविधांवर इराणचे अलीकडील सायबर आक्रमण जागतिक संघर्षांच्या बदलत्या गतिशीलतेवर प्रकाश टाकते.
हा लेख हल्ल्याच्या तांत्रिक गुंतागुंत, इस्रायलकडून मिळालेला प्रतिसाद, त्यात सामील असलेले हॅकर गट आणि व्यापक सायबरसुरक्षा परिणामांचा अभ्यास करतो.
इराण आणि इस्रायल यांच्यातील दीर्घकालीन शत्रुत्व ही मध्यपूर्वेच्या इतिहासातील एक परिचित कथा आहे.
तथापि, त्यांच्या शत्रुत्वाच्या सायबर पैलूने केंद्रस्थानी घेतले आहे.
इराणचे अलीकडील क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ले हे मार्च 2022 पासून सायबर क्षेत्रात सुरू असलेल्या संघर्षाचा मूर्त पुरावा आहेत.
इस्रायलच्या महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांवर झालेला हल्ला हा इस्रायल आणि हमास यांच्यातील तणावादरम्यान सुरू झालेल्या वर्षभराच्या सायबर संघर्षाचा कळस आहे.
सायबर हल्ल्यांची लाट
टेलीग्राम चॅनेल हिजबुल्लाशी संबंधांचा दावा करणाऱ्या हॅकर गटांसाठी प्रजनन ग्राउंड म्हणून उदयास आले आहेत, इस्त्रायली लक्ष्यांविरूद्ध विविध सायबर हल्ल्यांचे समन्वय आणि अंमलबजावणी करतात.
हॅक्टिव्हिस्ट गट इस्त्राईल विरुद्ध त्यांच्या सायबर मोहिमेला गती देण्यासाठी ज्यू सुट्ट्या आणि रमजान सारख्या महत्त्वाच्या तारखा वापरत आहेत.
या प्रतिकात्मक तारखांसाठी समन्वित हल्ल्यांची योजना आखण्यात आली होती, ज्यामध्ये हंडाला सारख्या गटांनी त्यांचा सहभाग दर्शविला होता.
SOCRadar, एक सायबरसुरक्षा कंपनी, तिच्या ग्राहकांना या संभाव्य धोक्यांबद्दल लवकर चेतावणी जारी करत असते.
या संघर्षाने अनेक इराणी-समर्थित हॅक्टिव्हिस्ट गटांचे पुनरुत्थान पाहिले.
सायबर तूफान अल-अक्सा, एक राज्य-समर्थित संस्था, विशेषत: सक्रिय आहे, मोठ्या प्रमाणावर ऑपरेशन्सचे आयोजन करत आहे आणि इस्रायलला लक्ष्य करण्यासाठी इतर गटांना प्रभावित करत आहे.
सायबर Av3ngers, IRGC शी जोडलेल्या आणखी एका गटाने, इस्रायलच्या विविध भागांमध्ये वीजपुरवठा खंडित करणाऱ्या मोठ्या सायबर हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली.
इस्रायल-हमास संघर्षामुळे उफाळलेली हॅक्टिव्हिझमची लाट ही रेकॉर्डवरील सर्वात मोठी आहे.
या लाटेने केवळ इस्रायललाच लक्ष्य केले नाही तर भारत, यूएस, यूके, ईयू राष्ट्रे आणि सौदी अरेबिया यासह त्याचे समजलेले मित्र राष्ट्रांनाही लक्ष्य केले आहे.
इस्रायलचे आयर्न डोम, तिची हवाई संरक्षण यंत्रणा, हे प्रमुख लक्ष्य आहे, हंडाला सारख्या गटांनी इस्रायली रडार प्रणालीचे उल्लंघन केल्याचा दावा केला आहे.
सायबरसुरक्षा आणि इस्रायलच्या प्रतिसादासाठी परिणाम
या सायबर हल्ल्यांचे परिणाम गहन आहेत. ते राज्य-प्रायोजित आणि हॅक्टिव्हिस्ट सायबर ऑपरेशन्ससाठी गंभीर पायाभूत सुविधांची संवेदनशीलता अधोरेखित करतात.
इस्रायलचा प्रतिसाद बहुआयामी आहे, ज्यामध्ये बळकट सायबर संरक्षण, प्रत्युत्तर देणारे सायबर स्ट्राइक आणि या धोक्यांचा सामना करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्य यांचा समावेश आहे.
इस्रायलच्या महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांवर इराणचा सायबर हल्ला सायबर युद्धात लक्षणीय वाढ दर्शवतो.
हे अशा प्रकारच्या धोक्यांना कमी करण्यासाठी मजबूत सायबर सुरक्षा उपाय आणि जागतिक सहकार्याच्या आवश्यकतेवर भर देते.
डिजिटल रणांगण विकसित होत असताना, राष्ट्रांनी त्यांच्या सायबर सीमांचे रक्षण करण्यासाठी सतर्क आणि सक्रिय राहिले पाहिजे.